Dominika Gortych, Implanty pamięci? Od/budowa Zamków w Poznaniu i Berlinie - interdyscyplinarne studium przypadku

Projekt powstał we współpracy grupy czworga badaczy z Polski i Niemiec. UAM reprezentują germanistka dr Dominika Gortych (kierownik projektu) oraz socjolog dr Łukasz Skoczylas, partnerski Uniwersytet Marcina Lutra w Halle-Wittenberdzie – historyk dr Karsten Holste. Zespół uzupełnia ekspert w dziedzinie rekonstrukcji obiektów historycznych, historyk sztuki dr Guido Hinterkeuser (Berlin).

Podstawowym celem naukowym projektu jest analiza funkcjonowania implantów pamięci w przestrzeni miejskiej. Implanty pamięci rozumiane są tu jako obiekty, które wybudowane zostały w stylu charakterystycznym dla minionych epok, stwarzając wrażenie starszych, niż są w rzeczywistości. Bieguny osi porównawczej refleksji wyznaczają w tym przypadku Zamek Królewski Przemysła II w Poznaniu oraz Berliner Schloss.

Cel 1. Porównanie społecznego funkcjonowania Zamku Królewskiego w Poznaniu oraz Berliner Schloss. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez badania jakościowe: indywidualne wywiady pogłębione z przewodnikami miejskimi, którzy włączają tworzone implanty do swoich narracji o przeszłości miasta, a także analizę zawartości artykułów prasowych opisujących proces tworzenia implantów wraz z kontrowersjami, jakie on wywołuje.

Cel 2. Porównanie propozycji funkcjonalnego wykorzystania implantów oraz sposobu, w jaki są one publicznie uzasadniane. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez analizę zawartości wybranych publikacji oraz publicznych wypowiedzi, zawierających takie propozycje.

Cel 3. Opis sposobu zaznaczania przynależności implantów do dwóch czasów: dawnego, do którego się one odnoszą, i współczesności, w której są tworzone. Chodzi tu o te elementy stylu i architektury implantów, które mają sprawić wrażenie, że są one obiektami starszymi, niż ma to miejsce w rzeczywistości, jak i o te elementy, które pozwalają zewnętrznemu obserwatorowi na określenie ich prawdziwego wieku. Cel ten zostanie osiągnięty poprzez porównanie powstających obiektów z obiektami wybudowanymi w czasach, do których one nawiązują oraz poprzez analizę publicznej krytyki zastosowanych w implantach rozwiązań architektonicznych.

Projekt ma charakter porównawczy. Poprzez analizę podobieństw i różnic implantów możliwe stanie się wskazanie na cechy ogólne ich społecznego funkcjonowania w przestrzeni miejskiej, ale także na ew. specyficzne cechy związane z wyjątkowością każdego z nich oraz odmiennością kulturową i przestrzenno-urbanistyczną ich otoczenia. Wyniki badań mają zostać przedstawione szerszej publiczności podczas międzynarodowej interdyscyplinarnej konferencji, która odbędzie się w Poznaniu w marcu 2016 r. Zwieńczeniem projektu ma być publikacja monografii autorstwa trojga z uczestników projektu w dwóch wersjach językowych.

Projekt ma jednak także walor dydaktyczny i edukacyjny, zakłada bowiem udział grupy 18 studentów (po 9 z obydwu krajów) w seminariach blokowych i wyjazdowych (seminaria przygotowawcze w Poznaniu i Halle/Saale, wspólne seminarium wyjazdowe w Berlinie oraz wspólne seminarium w Poznaniu).

Badania współfinansowane przez Polsko-Niemiecką Fundację na Rzecz Nauki (nr projektu: 2015-21); Okres realizacji projektu: 2015-2016

DR DOMINIKA GORTYCH

(INSTYTUT FILOLOGII GERMAŃSKIEJ)