Badania naukowe

Instytut Filologii Germańskiej prowadzi badania w zakresie historii literatury niemieckiej, literatury i kultury austriackiej XIX/XX w., literaturoznawstwa porównawczego, recepcji literatury niemieckiej w Polsce, polsko-niemieckich stosunków literackich, kulturoznawstwa niemieckiego obszaru językowego, teorii i praktyki nauczania języka niemieckiego (ze wsparciem komputerowym), językoznawstwa germańskiego, leksykologii, leksykografii, językoznawstwa kontrastywnego, gramatyki opisowej języka niemieckiego oraz teorii przekładu literackiego. Zajmuje się także teorią dydaktyki literatury niemieckiej i mediów oraz translatoryką – kształceniem tłumaczy we współpracy z Wydziałem Anglistyki

Instytut Filologii Wschodniosłowiańskich prowadzi badania językoznawcze i literaturoznawcze. Wobec złożoności i zmienności współczesnej rzeczywistości rosyjskiej dawne poglądy na literaturę i kulturę rosyjskiego obszaru językowego ulegają dezaktualizacji. Wynika stąd potrzeba prac badawczych z zastosowaniem nowoczesnego warsztatu, zmierzających do rewizji zastanych stereotypów i zachowujących dystans wobec utartych interpretacji faktów, oraz pionierskich poszukiwań w duchu dialogu interkulturowego i komunikacji interkulturowej. W Instytucie Filologii Wschodniosłowiańskich zwraca się także uwagę na interkulturowe aspekty kształcenia studentów na filologii rosyjskiej, rosyjsko-angielskiej, rosyjsko-ukraińskiej oraz rosyjskiej z lingwistyką stosowaną.

Instytut Języków i Literatur Romańskich realizuje zadania badawcze dotyczące językoznawstwa i literaturoznawstwa romańskiego oraz językoznawstwa stosowanego. Istotą prowadzonych badań jest ich spójność i komplementarność w odniesieniu do podobnych zadań realizowanych w innych krajach europejskich. Instytut przywiązuje dużą wagę do roli, jaką odgrywa we współczesnym świecie i w Unii Europejskiej komunikacja językowa i jej interkulturowy wymiar, stąd zainteresowanie Instytutu kwestiami lingwistyki kulturowej, akwizycją wybranych typów dyskursu języka obcego oraz kwestiami traduktologicznymi wynikającymi z posługiwania się wieloma językami narodowymi i koniecznością tłumaczenia dokumentacji urzędowej na wiele języków. Instytut Języków i Literatur Romańskich włączył się od kilku lat w międzynarodowe programy studiów nad frazeologią, fonetyką, składnią i morfologią języka francuskiego, włoskiego, hiszpańskiego i rumuńskiego. Również w zakresie badań literaturoznawczych Instytut realizuje zadania w zakresie problematyki interesującej szeroki kręg odbiorców europejskich, np. związków literackich polsko-francuskich, problematyki literatur pogranicza i transgresji kultur, a także piśmiennictwa dydaktycznego i autobiograficznego.

Instytut Lingwistyki Stosowanej realizuje humboldtowską zasadę łączenia badań naukowych z dydaktyką w zakresie wszystkich oferowanych specjalizacji: nauczycielskiej, tłumaczeniowej i komunikacyjno-mediacyjnej. Podstawą jej działalności są badania językoznawcze, glottodydaktyczne, translatoryczne i kulturoznawcze ze naciskiem na kwestie interkulturowości. Instytut realizuje m.in. następujące zadania badawcze: teoretyczne i praktyczne aspekty uczenia i nauczania języka; nabywanie mowy, uczenie się pierwszego i kolejnych języków obcych, nauczanie w klasach bilingwalnych, nauczanie języków specjalistycznych; relacje między językiem a kulturą w aspekcie nauczania i uczenia się; komunikacja interkulturowa i intersemiotyczna; microteaching w kształceniu nauczycieli języków obcych; wszelkiego rodzaju badania nad przekładem językowym i warsztatem pracy tłumacza; zastosowanie wyników analiz studiów kontrastywnych niemiecko-polskich-angielskich w translatoryce, leksykografii i opisie gramatycznym; budowa i funkcja tekstu użytkowego; badania interlingwy, czyli międzynarodowych języków skonstruowanych takich jak esperanto.

Instytut Orientalistyki realizuje badania i projekty badawcze, których zakres obejmuje m.in. językoznawstwo, literaturoznawstwo i kulturoznawstwo arabskie, poezję wczesnoarabską, klasyczną retorykę arabską, islamistykę, prawo muzułmańskie, muzułmańską literaturę filozoficzną i mistyczną, cywilizację Al-Andalus, historię studiów orientalnych w Europie, retorykę i propagandę organizacji terrorystycznych na Bliskim Wschodzie; składnię historyczną i typologię języków indoaryjskich, literaturę hindi (szczególnie autobiograficzną i kobiecą, eposy sanskryckie, filozofię indyjską i klasyczną hathajogę, antropologię kulturową Indii Południowych oraz kompartystyczną Indii i starożytnej Grecji; koreanistyczne językoznawstwo specjalistyczne, translatorykę i translatologię języka koreańskiego i języków malajskich, język, literaturę i kulturę koreańską, socjolingwistyczne badania porównawcze języków indonezyjskiego i malezyjskiego, ich odmian regionalnych, języka rytualnego i języków specjalistycznych; językoznawstwo i literaturoznawstwo japońskie, gramatykę opisową i historyczną języka japońskiego, epistemiczność i ewidencjonalność jezyka japońskiego, klasyczny teatr japoński, japonistyczne badania interdyscyplinarne z pogranicza antropologii kulturowej, teatrologii, socjologii, politologii, religioznawstwa i filozofii, kulturową konstrukcję dyskursów politycznych, kulturowe uwarunkowania literatury japońskiej i związki dyskursów literackich z nieliterackimi, języki i kultury Turcji oraz turkijskich obszarów językowych i kulturowych w Europie Wschodniej, Krymie, Azji Środkowej, Rosji i Chinach, język i kulturę kazachską, badania mniejszościowe, politykę językową i planowanie językowe w krajach, regionach i społecznościach Europy, Azji, Ameryki Północnej, a w aspekcie porównawczym i pozostałych części świata; socjolingwistykę języków zagrożonych, regionalnych, mniejszościowych, mikrojęzyków, pogranicza językowe; akwizycję i glottodydaktykę języków azjatyckich i mniejszościowych; dokumentację i rewitalizację języków;  dziedzictwo językowe i kulturowe Karaimów i karaimoznawstwo;  onomastykę, zwłaszcza antroponomastykę w perspektywie historycznej, polityczno-językowej, socjolingwistycznej, porównawczej i kulturowej, m.in. w kontekście związków językowych polsko-litewskich, karaimoznawstwo; polityką nazewniczą, głównie w antroponimii i urbanonimii; językoznawstwo i literaturoznawstwo chińskie, sytuację językowo-dialektalną i politykę językową Chin, pisma Chin i sinograficzne systemy pisma Azji Wschodniej, chińską literaturę klasyczną oraz współczesną, chiński i tajwański teatr; organizacje międzynarodowe w regionie Azji i Pacyfiku, wzrost znaczenia Azji dla polityki światowej i współczesne problemy polityki i bezpieczeństwa na Dalekim Wschodzie.
Wśród projektów realizowanych obecnie w Instytucie Orientalistyki warto wymienić udział w opracowywaniu słownika polsko-chińskiego we współpracy z Instytutem Konfucjusza oraz projekt badawczy słownika kognitywnego pism piktograficznych w Chinach i systemów języków pisanych Chin.

Katedra Metodologii Lingwistyki - w Katedrze Metodologii Lingwistyki prowadzone są badania z zakresu językoznawstwa multimodalnego, fonetyki i fonologii, retoryki, lingwistyki literackiej, aksjolingwistyki oraz metodologii i historii językoznawstwa, jak również badania interdyscyplinarne z pogranicza logiki, matematyki i lingwistyki. Szczególny przedmiot zainteresowania stanowią: multimodalne wyrażanie metafor konceptualnych, korpusowe badanie metafor, gestów i emocji, komputerowe modelowanie jednostek tekstowych i gestowych z wykorzystaniem uczenia maszynowego, fonetyka akustyczna, fonetyka kliniczna oraz prozodia mowy, problemy lingwistyki ewolucyjnej – w tym symulacje komputerowe systemów wieloagentowych; retoryka Grecji starożytnej, jej geneza w dobie ateńskiego oświecenia (I sofistyka) oraz rozwój w okresie II sofistyki, problematyka wartości w języku – w szczególności językowe aspekty odpowiedzialnych czynów i badania nad granicami paradygmatu aksjolingwistycznego; rola intuicji gramatycznej w zakresie konstytuowania empirycznej bazy lingwistyki i jej przedmiotu badań, procedury badawcze w dziejach lingwistyki, historia językoznawstwa polskiego, strukturalistyczne podstawy lingwistyki – w szczególności problematyka dystynktywności oraz metodologiczne i lingwistyczne podstawy rozumowań w ramach myśli starochińskiej i starohinduskiej.

Katedra Skandynawistyki – jeden z nielicznych w Polsce ośrodków zajmujących się skandynawskim obszarem językowym – prowadzi bardzo zróżnicowane pod względem tematycznym badania w dziedzinach takich jak językoznawstwo skandynawskie i ogólne, literatury skandynawskie oraz historia i kultura krajów skandynawskich; efektem tej działalności są liczne publikacje. Katedra bierze udział w międzynarodowych programach badawczych i współpracy partnerskiej; organizuje także regularnie międzynarodowe sesje naukowe.