Ryszard Kupidura, Oswajanie europejskiej przestrzeni kulturowej: Niemcy, Polska i Ukraina we współczesnym migracyjnym dyskursie literackim

Projekt „Oswajanie europejskiej przestrzeni kulturowej: Niemcy, Polska i Ukraina we współczesnym migracyjnym dyskursie literackim” odpowiada na aktualne wyzwania Europy, które związane są ze zjawiskiem masowej migracji. W ramach projektu zostaną przeprowadzone badania nad literackimi reprezentacjami doświadczenia migracyjnego tych mieszkańców Polski, Ukrainy i Niemiec, którzy przemieszczali się (lub przemieszczają się) wewnątrz tego regionu. Ten ruch odbywa się już od stuleci, a w ostatnim czasie znów nabiera większej dynamiki, co wpływa bezpośrednio na społeczną, kulturową i polityczna sytuację w tej części Europy.

Celem projektu jest przeprowadzenie – na podstawie reprezentatywnych tekstów literackich napisanych po 1989/1991 r. w różnych kontekstach kulturowo-językowych i odnoszących się do ruchu migracyjnego między Niemcami, Polską i Ukrainą – analizy modeli kulturowych oraz strategii estetycznych stosowanych w procesie literackiego (re)mapowania tej części przestrzeni europejskiej.

Wobec powyższego w centrum uwagi znalazły się następujące kwestie badawcze: 1) W jaki sposób (re)mapowana jest przestrzeń Ukrainy, Niemiec i Polski z perspektywy współczesnej migracji? 2) W jaki sposób oddziaływania inter- i transkulturowe, procesy transferu kulturowego oraz konfrontacje pomiędzy poszczególnymi tradycjami kulturowymi przejawiają się w literackich reprezentacjach przestrzeni? 3) Jaki jest wpływ relacji międzypokoleniowych (np. relacji między różnymi pokoleniami migrantów ukraińskich w Polsce lub polskich migrantów w Niemczech) na (post)migracyjne opisy przestrzeni kulturowej? Kwestie te zostaną zbadane na podstawie fikcjonalnych i niefikcjonalnych tekstów literackich napisanych w języku niemieckim, polskim i ukraińskim.

Projekt składa się z czterech części. Pierwsza część skupia się na doświadczeniach migracji, diaspory i przynależności do tekstów literackich autorów polskiego pochodzenia mieszkających w Niemczech. Druga część projektu poświęcona jest literackim przedstawieniom ukraińskich doświadczeń migracyjnych w Polsce, głównie w okresie 2013/2014-2020. Trzecia część dotyczy topografii Europy we współczesnych niemieckojęzycznych opowieściach rodzinnych, opowiadanych z perspektywy (post)migracyjnej oraz związanych z przestrzenią ukraińską i polską. W czwartej części, w oparciu o  porównanie niemieckiego, polskiego oraz ukraińskiego literackiego dyskursu migracyjnego, określone zostaną modele i strategie rozwoju przestrzeni kulturowej omawianego regionu europejskiego.

Projekt będzie realizowany wspólnie przez naukowców z Europejskiego Uniwersytetu Viadrina we Frankfurcie nad Odrą (EUV) oraz Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu (UAM). Planowane rezultaty: międzynarodowa konferencja, seminarium interdyscyplinarne, konkurs literacki (z późniejszą publikacją materiałów z każdego z wydarzeń), pięć seminariów dla studentów EUV i UAM oraz sześć artykułów dotyczących tematu projektu przygotowanych przez członków zespołu projektowego.

Dane kontaktowe:

https://www.kuwi.europa-uni.de/de/lehrstuhl/lw/diaspora/forschung/lehrstuhlprojekte/projekt9/index.html