Osłabienie fonemu /s/ w mowie lektorów radiowych w języku hiszpańskim z Guayaquil - analiza akustyczna i socjolingwistyczna zmiany fonetycznej

Projekt ma na celu weryfikację trwającej zmiany fonetycznej polegającej na osłabieniu fonemu /s/ w pozycji wygłosowej w mowie lektorów radiowych stacji transmitowanych w ekwadorskim mieście Guayaquil. Badanie zostanie przeprowadzone na utworzonym na jego potrzeby korpusie języka mówionego, złożonego z fragmentów audycji radiowych transmitowanych w mieście.

Ekwador to jeden z najmniejszych, ale zarazem najbardziej zróżnicowanych krajów Ameryki Łacińskiej. Różnorodność ta dotyczy także warstwy językowej. Choć to niewielki region na mapie świata hiszpańskojęzycznego, obok licznych języków lokalnych, może poszczycić się wieloma wariantami dialektalnymi języka hiszpańskiego. Bogactwo językowe nie przekłada się jednak na stan nauki. Językoznawstwo ekwadorskie ogranicza się do kilku publikacji, a najobszerniejsza i do dziś najbardziej kompletna z nich, El español del Ecuador H. Toscano, pochodzi aż z 1953 roku. Nie istnieją ponadto żadne dostępne korpusy języka mówionego dla tego obszaru geograficznego.

Jeszcze mniejszym zainteresowaniem cieszy się wariant języka hiszpańskiego używany na wybrzeżu kraju. Z jednej strony nie dziwi, że w i tak nielicznej literaturze skupiano się na wariancie stołecznym, a więc mowie mieszkańców górskiego miasta Quito. Z drugiej jednak strony, Guayaquil to największe miasto Ekwadoru i jeden z najważniejszych portów zachodniego wybrzeża Ameryki Południowej. Miasto jest najważniejszym ośrodkiem gospodarczym kraju. Quito jest centrum administracyjnym, kulturalnym i akademickim. Regiony te nigdy nie uległy integracji, w dużej mierze ze względu na pasmo Andów, stanowiące naturalną granicę między nimi. Proces kolonizacji, wśród innych czynników, spowodował, że przynależą one do dwóch różnych stref dialektalnych.

Fonem /s/ jest jednym z najczęściej występujących w języku hiszpańskim. W związku z tym, podlega rozmaitym procesom fonetycznym. Jednym z nich jest osłabienie, przejawiające się w zmianie miejsca artykulacji. Szacuje się, że zjawisko to występuje nawet w połowie dialektów języka hiszpańskiego. Językoznawcy często wiążą jego nasilenie ze statusem społecznym mówcy oraz z rejestrem wypowiedzi.

Podjęcie proponowanej tematyki badawczej jest spowodowane brakiem satysfakcjonujących analiz instrumentalnych zjawiska osłabienia /s/ oraz praktycznie nieistniejącą literaturą językoznawczą na temat badanego regionu. Ponadto opracowanie kompletnego narzędzia badawczego oraz zgromadzenie pierwszego korpusu języka mówionego w Guayaquil jest istotnym wkładem w językoznawstwo hispanoamerykańskie.

Brygida Sawicka-Stępińska

Brygida Sawicka-Stępińska – absolwentka filologii hiszpańskiej na Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Obecnie doktorantka na Wydziale Neofilologii UAM. Jej zainteresowania badawcze obejmują językoznawstwo synchroniczne, fonetykę, dialektologię i socjolingwistykę języka hiszpańskiego w Ameryce.