FOSTERLANG - Fostering Linguistic Capital: A Roadmap for Reversing the Diversity Crisis and Activating Societal Benefits in Europe

Celem projektu FOSTERLANG jest konceptualizacja i realny wpływ na sposób, w jaki w Europie chroni się, używa i promuje języki mniejsz(ościow)e i minoryzowane.

Projekt bierze pod uwagę fakt, że języki te funkcjonują w warunkach silnej konkurencji z językami dominującymi. Aby temu sprostać, FOSTERLANG zamierza opracować rzetelną diagnozę sytuacji języków mniejszościowych i zaproponować strategiczne działania — w tym z wykorzystaniem nowoczesnych technologii — które pozwolą poprawić ich pozycję społeczną i gospodarczą.

W projekcie bierze udział 14 instytucji akademickich i organizacji pozarządowych z różnych krajów Europy, łącząc wiedzę z wielu dziedzin: socjolingwistyki, antropologii społecznej, edukacji, planowania językowego, innowacji cyfrowych, informatyki, polityki publicznej oraz działań na rzecz rewitalizacji języków. Partnerzy projektu będą wspólnie pracować nad nowymi rozwiązaniami społecznymi i instytucjonalnymi, które umożliwią wspólnotom języków mniejszościowych lepsze wykorzystanie swojego „kapitału językowego” w walce z siłami politycznymi i gospodarczymi, które nadal zagrażają ich przyszłości.

Działania projektu skupiają się nie tylko na ochronie różnorodności językowej Europy, ale także na pokazaniu, jak kapitał językowy może przyczyniać się do ogólnego rozwoju i dobrostanu — zarówno w wymiarze gospodarczym, demograficznym, jak i zdrowotnym. Projekt ściśle wpisuje się w priorytety programu Horyzont Europa w zakresie budowania spójności społecznej w zróżnicowanych językowo społecznościach europejskich.

Najważniejszym rezultatem projektu będzie opracowanie „Mapy drogowej kapitału językowego” — dokumentu zawierającego konkretne rekomendacje (krótko-, średnio- i długoterminowe) dotyczące skutecznych strategii wzmacniania kapitału językowego Europy i wspierania oddolnego wielojęzycznego dziedzictwa.

Członkami konsorcjum projektowego są: Uniwersytet Warszawski (lider), Uniwersytet im. A. Mickiewicza w Poznaniu, European Language Equality Network, Linguapax International (Katalonia, Hiszpania), Stowarzyszenie Wilamowianie (Wilamowice), Stowarzyszenie Ruska Bursa (Łemkowyna), Naja Szkòła (Kaszuby), Max Planck Institute for Psycholinguistics (Niderlandy), Universidad del Pais Vasco/ Euskal Herriko Unibertsitatea (Kraj Basków, Hiszpania), Dublin City University (Irlandia), Universitetet i Oslo (Norwegia), University of the Highlands & Islands (Szkocja, Wielka Brytania), University of Wales Trinity Saint David Royal Charter (Walia, Wielka Brytania) oraz Pädagogische Hochschule Kärnten (Karyntia, Austria).

Tomasz Wicherkiewicz

Tomasz Wicherkiewicz, prof. UAM dr hab. - kierownik Zakładu Polityki Językowej i Badań nad Mniejszościami w Instytucie Orientalistyki UAM (gdzie pełni również funkcję wicedyrektora ds. nauki). Od 2024 r. członek Rady Programowej Instytutu Różnorodności Językowej Rzeczypospolitej. Studiował w UAM, Rijksuniversiteit Groningen, Universität Bielefeld, Universidade de Santiago de Compostela, oray Latvijas Universitate. Współpracował z mniejszościami językowymi oraz środowiskiem akademickim, głównie w Europie, Azji i Ameryce Północnej.

Językoznawca specjalizujący się w socjolingwistyce, polityce i planowaniu językowym oraz badaniach nad mniejszościami; zainteresowania naukowe koncentrują się szczególnie na językach zagrożonych, mniejszościowych i marginalizowanych, rzadko używanych, słabo udokumentowanych i słabo zbadanych, a także na społecznościach posługujących się tymi językami. Zajmuje się również rewitalizacją i dokumentacją języków oraz badaniami i ochroną praw językowych mniejszości. W jego dorobku badawczym znajdują się także typologie oraz socjolingwistyka (w tym socjolingwistyka historyczna) systemów pisma i ich elementów.

Był autorem i kierownikiem projektu "Dziedzictwo językowe Polski – baza dokumentacyjna języków zagrożonych" – www.inne-jezyki.amu.edu.pl. Brał również udział w międzynarodowym projekcie, którego efektem jest strona LanguagesInDanger.eu.

W latach 2018–2019 przebywał jako profesor wizytujący na Uniwersytecie Hokkaido w Sapporo (Japonia); w latach 2019–2024 był research associate w ramach programu "Recovering Voices" w Smithsonian Institution w Waszyngtonie. W 2022 r. był również visiting researcher na Uniwersytecie Karoliny Północnej w Chapel Hill oraz na Uniwersytecie Teksasu w Austin. Te trzy ostatnie pobyty realizowane były w ramach finansowanego przez UE projektu COLING. Minority Languages, Major Opportunities. Collaborative Research, Community Engagement and Innovative Educational Tools – coling.al.uw.edu.pl.