Kompetencje komunikacyjne w globalnej wiosce: Pokolenie Z wobec prawdy, postprawdy i fake newsów w mediach społecznościowych

Celem projektu jest zbadanie podatności młodych ludzi, przedstawicieli Pokolenia Z, na manipulację stosowaną w przekazach medialnych, zwłaszcza tych rozpowszechnianych za pośrednictwem mediów społecznościowych. W badaniu, które zostanie przeprowadzone w ramach projektu, weryfikacji zostaną poddane czynniki uwiarygodniające (ang. credibility factors) oraz ich wpływ na uznanie określonego przekazu (wiadomości, informacji) za prawdziwą lub nieprawdziwą.

Istotnym novum w planowanym badaniu jest wariancja polegająca na wprowadzeniu zarówno czynników uwiarygodniających w sferze komunikowania werbalnego, jak i niewerbalnego i określenie stopnia wpływu obu czynników na recepcję przekazu. Innymi słowy, badacze będą dociekać czy i w jakim stopniu odpowiednio zmanipulowany fake news okaże się wystarczająco przekonujący do uznania go za prawdę. W sferze werbalnej, badacze zadają sobie pytanie, czy okraszenie nieprawdziwej informacji pozornie prawdziwymi szczegółami, takimi jak daty, nazwiska lub nieistniejące instytucje nauki spowoduje, że odbiorcy uznają ów fake news za prawdziwą informację? A w sferze niewerbalnej, czy informacja podana w określony sposób, z uwzględnieniem czynników takich, jak ton głosu, kontakt wzrokowy, płynność przekazu, gesty otwartych dłoni wpłyną na podniesienie wiarygodności przekazu? Czy zachodzi weryfikowalna synergia pomiędzy czynnikami werbalnymi i niewerbalnymi? To przykładowe pytania badawcze, na które odpowiedzi dostarczyć ma planowany eksperyment.

Dzięki finansowaniu ze strony Narodowego Centrum Nauki w ramach projektu MINIATURA-5 możliwe stało się przeprowadzenie badań w ośrodku zagranicznym. We współpracy z profesor Eriką Grodzki z Lynn Uniwersity w Boca Raton, FL, USA, eksperyment zostanie przeprowadzony z udziałem studentów z uczelni na Florydzie.

Pozyskane w toku eksperymentu wyniki badań zostaną poddane skrupulatnej analizie, a następnie opublikowane w Polsce oraz w ośrodku zagranicznym. W przyszłości, dodatkowym aspektem - wartością dodaną - wynikającą z realizacji tego działania naukowego będzie próba stworzenia szerszego zespołu badawczego, składającego się z naukowców reprezentujących także inne dziedziny nauki (psychologów i medioznawców) oraz kontynuacja badań w kontekście wielokulturowym.

Artur Urbaniak

Dr Artur Urbaniak pracuje na stanowisku starszego wykładowcy w Zakładzie Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz na stanowisku adiunkta w Katedrze Filologii Akademii Nauk Stosowanych im. Stanisława Staszica w Pile. Jego zainteresowania naukowe obejmują pragmatyczno-retoryczne aspekty wystąpień publicznych, zwłaszcza w zakresie komunikacji politycznej, a także rozwijanie kompetencji komunikacyjnej na poziomie akademickim. Prowadzone przez niego badania obejmują również szeroko pojętą przestrzeń medialną, rozumianą jako płaszczyznę komunikacji pomiędzy aktorami sceny politycznej a społeczeństwem. Jest autorem około dwudziestu prac naukowych z zakresu językoznawstwa stosowanego, w tym monografii na temat werbalnych i niewerbalnych elementów komunikacji w polityce. W swoich poszukiwaniach naukowych kieruje się łacińską maksymą Damnant quod non intelligunt, co tłumaczy się jako „Potępiają to, czego nie rozumieją”.

Dr Urbaniak prowadzi zajęcia z prezentowania publicznego, negocjacji w biznesie oraz języka akademickiego. W Instytucie Lingwistyki Stosowanej dodatkowo pełni funkcję koordynatora ds. promocji. Regularnie wyjeżdża z wykładami do ośrodków zagranicznych w ramach programu mobilności kadry akademickiej ERASMUS+. Prowadził wykłady w School of Education, Polytechnic Institute of Bragança (IPB) w Portugalii (2020); Institute of Living Languages. Bi̇ngöl Üni̇versi̇tesi̇, w Turcji (2021); Department of English Language and Literature, Süleyman Demirel Üniversitesi w Turcji (2021).