Wizerunek osób starszych w otwartej przestrzeni publicznej Warszawy i Berlina

Celem niniejszego projektu jest zbadanie i porównanie wizerunku osób starszych, jaki jest kreowany w przestrzeni publicznej na przykładzie miasta Warszawa oraz miasta Berlin. Przedmiotem ścisłego badania staną się językowe oraz niejęzykowe zasoby istniejące w otwartej przestrzeni publicznej obu stolic. Źródłem materiału badawczego będą plakaty, ulotki, bilbordy, reklamy outdoorowych oraz inne ogólnodostępnych komunikaty reklamowe.

Badanie będzie przeprowadzone w oparciu o przygotowaną na potrzeby projektu autorską matrycę umożliwiającą zobiektywizowaną kategoryzację elementów leksykalnych oraz obrazów. Uzyskane dane zostaną przeanalizowane ilościowo i jakościowo pod kątem zawartości warstwy językowej oraz graficznej/ikonicznej w obu stolicach. Następnie materiał badawczy zostanie poddany ilościowej i jakościowej analizie porównawczej.

Podjęte badania są odpowiedzią na wyzwania stawiane przez sytuację demograficzną, która odzwierciedla tendencję do wydłużania się okresu późnej starości i co za tym idzie, do przedefiniowania pojęcia starości, a także przesunięcia jej granic na osi ludzkiego życia. Wizerunkowo, osoby starsze są grupą społeczną zagrożoną marginalizacją czy wręcz wykluczeniem społecznym, której, według badań, żyje się najtrudniej zaraz po osobach z niepełnosprawnościami oraz ludźmi ubogimi, ze względu na napotykane trudności i ograniczenia w społeczeństwie. Punktem wyjścia projektu jest spostrzeżenie, że dystrybucja zasobów, na podstawie których kreowany jest wizerunek osób starszych w Polsce i Niemczech nie jest tożsama ani pod względem ilościowym, ani jakościowym, i ma ona związek z kulturowym oraz finansowym statusem osoby starszej w danym społeczeństwie.

Wyniki badań będą znaczące dla nie tylko dla językoznawców. Powinny one szczególnie zainteresować naukowców, którzy zajmują się badaniami nad wizerunkiem, komunikacją oraz statusem osoby starszej w społeczeństwie, w tym także antropologów, socjologów czy geriatrów. W rezultacie mogą przyczynić się do pogłębienia obecnego stanu wiedzy na temat sytuacji wizerunkowej najstarszych grup wiekowych oraz być niezwykle pomocne w obszarze polityki społecznej przy projektowaniu i wdrażaniu inicjatyw, kampanii społecznych pro-age i programów mających na celu poprawienie sytuacji osób starszych zarówno na szczeblu lokalnym, krajowym, jak i międzynarodowym. Z perspektywy marketingowej, uzyskane wyniki mogą znaleźć zastosowanie w procesie kreowania reklam skierowanych do osób starszych. Ponadto opracowana autorska matryca do analizy zasobów niejęzykowych (graficznych, przedstawiających jednostki będące przedmiotem badań) będzie mogła znaleźć zastosowanie i być dalej rozwijana przez innych badaczy wizerunku zajmujących się różnorodnymi grupami populacyjnymi, w tym na przykład mniejszościowymi czy dyskryminowanymi.

Kinga Kowalewska

Dr Kinga Kowalewska pracuje jako adiunkt na Wydziale Neofilologii Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu, gdzie m.in. wykłada podstawy komunikacji masowej, komunikacji międzykulturowej oraz prowadzi warsztaty wizerunkowo-mediacyjne. Jej zainteresowania naukowe obejmują ekolingwistykę, lingwistykę stosowaną, komunikologię (teorię i praktykę komunikacyjną za szczególnym uwzględnieniem komunikacji masowej) oraz teorię i praktykę wizerunkowości. Jest autorką dwóch monografii oraz licznych publikacji w kraju i za granicą, w których przedstawia wyniki swoich badań naukowych dotyczących wybranych aspektów komunikacji masowej, a w szczególności przekazu reklamowego jako elementu przestrzeni publicznej. Pełni funkcję koordynatora merytorycznego Wydziałowych Kolokwiów Badawczo-Dydaktycznych. W 2019 r. otrzymała od Rektora UAM Nagrodę Indywidualną III stopnia za całokształt osiągnięć w pracy naukowej.